۲۰ خرداد،روز جهانی صنایع دستی؛ صنایع دستی، دروازه ورود به صادرات غیرنفتی
به گزارش مفتاح- مریم ابراهیمی دینانی/ یکی از دروازه های ورود به صادرات غیرنفتی، صنایع دستی است.هنر_صنعتی فراتر از ارز. مبین هویت و تمدن و اصالت هر مرز و بوم .
نمایشی از اقتدار فرهنگی و هر چقدر فاخرتر، نمایش اصالت تمدن، آشکارتر.
۱۰ ژوئن مصادف با ۲۰ خرداد ماه، روز جهانی صنایع دستی است. روزی برای گرامیداشت هنر و آثاری که مردان و زنان سخت کوش کشورها، آن ها را با دل و جانشان تولید می کنند. در کشورمان ایران، بیش از ۳ میلیون هنرمند و صنعتگر در ۳۰۰ رشته مختلف هنرهای سنتی و صنایع دستی مشغول به کار هستند.
۲۰ خرداد، باید در ایران و بالاخص در اصفهان، مراسم شکوهمندی در تجلیل از هنر و هنرمند و کمک به صنعت گرفته شود.اما آیا واقعا چنین است؟!
از نگاه دیگران ، ایران مهد صنایع دستی فاخر است اما، ما مردم و مسوولان چقدر پاسداشت این هنر هستیم؟
مثلا آبراهام پوپ، تاریخنویس آمریکایی، درباره صنایع دستی ایران میگوید: «صنایع دستی ایران، هنرمندانه خلق شدهاند و هر یک از آنها پیامآور عقیدهها، سلیقهها، روشهای زندگی و شخصیت نیاکان مردم این کشور است. صنایع دستی، زبان گویا و روشن تاریخ، تمدن، هویت و هنر ایرانیهاست».
وقتی قرار است که درباره صنایع دستی ایران صحبت کنیم نمیدانیم به کدامیک از آنها اشاره کنیم. به هر گوشه از ایران که نگاه کنیم مردمی را میبینیم که مطابق با فرهنگ و تاریخشان از نسلهای پیشین خود هنری را به ارث بردهاند و هنوز ادامهدهنده این راه و صنعتاند و چرخه اقتصاد را میچرخانند.
اصفهان عنوان دومین شهر جهانی صنایع دستی را در دنیا دارد
از نظر سازمان صنایع دستی در ایران ۳۷۰ رشته صنایع دستی وجود دارد که در ۲۴ دسته قرار میگیرند.
اصفهان بعد از جیپور هند، عنوان دومین شهر جهانی صنایع دستی را در دنیا دارد.
از ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۶رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است.
استان اصفهان از لحاظ حجم ۶۰ درصد تولید صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده که از جمله این رشتهها زری دوزی، قلمکاری، ترمه و نقره کاری، تذهیب و تحریر انواع کتاب، قطعات نگارگری و نقاشی است و در خاتم کاری، میناکاری، مُنبت و قلمزنی روی انواع فلزات، شهرت جهانی دارد.
اما امروزه از ۱۹۶ محصول صنایع دستی ایران حدود ۳۵ هنر، بیشتر باقی نمانده است.
افزایش و نوسان نرخ ارز، چالشهای مالی در تأمین مواد اولیه و حضور واسطهها، سود حداقلی، کاهش میزان ورود توریستها، فقدان بازاریابی و صادرات کافی و میزان حداقلی دستمزدها، ازجمله مشکلاتی است که هنرمندان صنایعدستی شهری که یکسوم صنایعدستی جهان را تولید میکند با آن مواجه هستند.
اگرچه اصفهان بهعنوان شهر جهانی و شهر خلاق در زمینه صنایعدستی شهرت یافته است، اما مدتهاست که صنایعدستی این استان و هنرمندانش با چالشهای بسیاری روبهرو شدهاند.
هنرمندان و کارآفرینان صنایعدستی در شرایطی که به علت افزایش نرخ ارز بینالمللی و کاهش ارزش پول ملی، قیمت مواد اولیه افزایشیافته است، برای یافتن شاهرگ حیاتی صنایعدستی، بازاریابی جهانی صنایعدستی باید به سمت صادرات قوی و افزایش ورود توریستهای علاقمند و توانا برای خریداری صنایعدستی فلزی متمایل شود. آنها ضمن اینکه معتقدند حضور گردشگرانِ کم بضاعت تأثیری در بهترشدن شرایط هنرمندان و صنایعدستی این شهر نداشته است، تسهیلگری دولت برای خرید بدون واسطه مواد اولیه و با نرخ کمتر، اصلاح قوانین محدودکننده صادرات و بازاریابی جهانی صنایعدستی را از مسئولان مطالبه میکنند.
فعالیت 30 هزار اصفهانی در حوزه صنایع دستی
در حال حاضر بیش از ۳۰ هزار نفر در استان اصفهان در زمینه تولید صنایع دستی به عنوان یک صنعت سبز مشغول به کار هستند؛ صنعتی که با سرمایه اندک محصولی با ارزش افزوده بالا را بدون هیچ گونه آلودگی برای محیط زیست تولید می کند.
منطق حکم می کند تا دولت مانند کشورهای هند، چین، پاکستان و ترکیه با اعمال قوانین از این صنعت حمایت کند نه اینکه با بی توجهی و مدیریت ضعیف بر مشکلات آن اضافه کند. به طور مثال، در حال حاضر به دلیل نبود قوانین روشن در خصوص واردات صنایع دستی اشتغال بیش از هشت هزار زن در شهر اصفهان در معرض تهدید است.
صنعتگران صنایع دستی خواهان حمایت های قانونی دولت و مجلس هستند نه حمایت های مالی. مجلس و دولت با اصلاح قوانین مربوط به صادرات و واردات صنایع دستی می توانند بخش زیادی از مشکلات تولید کنندگان را برطرف کنند.
*صنایعدستی و پتانسیل اشتغالزایی*
بدون تردید یکی از دلایل مهم در توجیه جنبههای مثبت صنایع دستی، به اثرات آن در مبارزه با انواع بیکاری مربوط میشود. بیکاری، یکی از مسائل پیچیده کشورهای رو به رشد است که از افزایش سریع جمعیت سرچشمه میگیرد. در بین انواع بیکاری، شایعترین آن در کشورهای در حال توسعه، بیکاری پنهان است. به ویژه در آن دسته از کشورها که هنوز ساختار جامعه کشاورزی و روستایی به صورت سنتی و کهن باقی مانده است، بیکاری پنهان بیشتر به چشم میخورد. صنایع دستی با قابلیتها و خصوصیات ویژه خود، میتواند نقش مهمی در حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برای بیکاران ایفا کند.
و اما صنایع دستی اصفهان نیز همانگونه که در قدیم،هنر_صنعت بود اکنون نیز میتواند زمینه ایجاد توسعه را فراهم کند و به دلیل متنوع کردن منابع درآمد، و انتقال هنر بومی و پیوند نسل ها و ویژگی های بسیار دیگر یکی از راه حل های مبارزه با بیکاری در صنعتی ترین استان کشور است.