احمدرضا دلیران فیروز عضو شورای عالی جوانان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان/به دلیل آنکه افزایش نرخ طلا در بازار ایران عموما بالاتر از نرخ تورم بوده است افرادی که با هدف سرمایه گذاری طلا خریده اند نه تنها سرمایه خود را در مقابل نرخ تورم حفظ کرده اند بلکه به سود قابل توجهی دست پیدا کرده اند.
ایرانی ها افزایش نوسانات طلا را نشانه بی ثباتی اقتصادی می دانند و نسبت به تغییرات این بازار واکنش های شدید نشان می دهند که نمونه آن دوران تحریم ها است.
در سال های تحریم با توجه به تورمی که بنابر اعلام رسمی بانک مرکزی به حدود 41 درصد رسیده بود تقاضا برای خرید طلا افزایشی چشمگیر داشت به نحوی که طلا در مقایسه با بازار رقیب یعنی ارز برنده جذب سرمایه بود.
بهای طلا در ایران از سال 1384 تا سال 1392 معادل 983 درصد افزایش داشته است.
در سال 1384 بهای هر قطعه سکه بهار آزادی در حدود 117000 تومان بوده که این میزان در سال 1392 به حدود 1268000 تومان و در اسفندماه 1396 به قیمت 1553000 تومان رسیده است.
این در حالی است که در فاصله سالهای 1384 تا 1392 نرخ دلار با تغییر قیمتی معادل یک چهارم رشد طلا از 903 تومان در مردادماه 1384 به 3300 تومان در مردادماه 1392 و به 4650 تومان در اسفندماه 1396 رسید.
در سال های تحریم بنابر اعلام بانک مرکزی ایران سود اسمی سپرده های بانکی 20 درصد بوده اما سود اسمی طلا به حدود 99 درصد رسید.
تشدید تحریم ها همزمان با کاهش ارزش پول ملی در این مدت باعث شده بود سفته بازی در بازار طلا رونق بگیرد و نقدینگی از سیستم بانکی به بازار طلا سرازیر شود.
در پی توافق هسته ای و امید به آغاز رفع تحریم ها و شروع دوره پسابرجام نقطه عطفی در تحولات بازار طلا بود.
در سال های 1392 تا 1394 ضمن کاسته شدن از تقاضا برای خرید طلا به عنوان ابزار پولی شاهد کاهش بهای طلا در بازارهای جهانی هم بودیم.
سیاست های پولی دولت یازدهم در آن دوران در تاسیس و ایجاد یک بازار برای خرید و فروش اوراق قرضه که به بازار بدهی معروف شده, بازارهای جدیدی را به موازات بازار طلا در ایران ایجاد کرد که باعث کاهش تقاضا برای خرید این گالای گرانبها شد.
بررسی تغییرات قیمت طلا در قبل و بعد از تحریم ها هم میزان سوددهی این بازار را بهتر نشان می دهد.
طبق آمار بانک مرکزی ایران در سال 1392 قیمت طلل در بازار داخلی در مقایسه با سال پیش از آن در حدود 2/5 درصد افزایش داشته است.
این در حالی است که روند تغییرات قیمت ها در بازار جهانی در همین فاصله نزولی و در حدود منفی 27/6 درصد بوده است.
در سال 1393 و در اوج مذاکرات هسته ای تغییرات قیمت طلا در بازار ایران هماهنگ با بازارهای جهانی افت کرده و نسبت به سال پیش از آن در حدود 8 درصد کاهش داشته است که این نرخ در بازارهای جهانی در حدود منفی 4 درصد بوده است.
در سال 1394 همزمان با اعلام توافق هسته ای روند تغییرات قیمت طلا در بازارهای داخلی به رغم افت 11/6 درصد بازار جهانی طلا دوباره صعودی شده و قیمت هر سکه به کانال 1 میلیون تومان نزدیک شد.
در سال 1395 همزمان با رکود بازار مسکن در این دوره, بخشی از منابع بازار مسکن به بازار طلا منتقل می شود و دور تازه ای از رونق در معاملات طلا شکل می گیرد.
در این سال قیمت جهانی طلا در حدود 20 درصد و قیمت داخلی در حدود 23/4 درصد افزایش داشته است.
با توجه به ثبات نرخ ارز در این سال و افزایش تورم, بازده واقعی طلا در بازارهای داخلی کمتر از بازده آن در بازارهای جهانی بوده است.
به گزارش دنیای اقتصاد طلا در فاصله یک ساله, بازده اسمی 24 تا 26 درصدی داشته که با توجه به تورم 10 درصدی بازده واقعی آن به 14 الی 17 درصد رسید.
عملکرد بازار طلا و میزان سوددهی سرمایه گذاری بر روی سکه نشان می دهد که برخی عوامل مانند هیجانات سیاسی مقطعی و برخی عوامل همانند تغییرات جهانی قیمت طلا, نرخ ارز و بهای نفت به صورت بلند مدت بر روی قیمت طلا در بازارهای جهانی اثرگذار خواهند بود.
قیمت طلا در بازار ایران با قیمت طلا در بازار جهانی معمولا متفاوت است.
نرخ طلا در ایران از نرخ تورم, نرخ ارز و انس جهانی تاثیرپذیر است و عوامل دیگری همچون دخالت دولت در تعیین نرخ ارز و سیاستگذاری های اقتصادی هم در نوسانات قیمت ها تاثیرگذار است.
عموما دولت ها در ایران از سیاست پیش فروش سکه به عنوان ابزاری برای جمع آوری نقدینگی و کنترل بازار طلا استفاده کرده اند.
معمولا اگر بحران اقتصادی در داخل و خارج و نرخ جهانی طلا و نرخ تورم داخلی افزایش پیدا نکند, نرخ طلا در بازار داخلی نیز تغییر شدیدی نخواهد کرد اما نوسانات ارزی انتهای سال 1396 و کاهش خوشبینی ها به آینده برجام و سیاست های اقتصادی دولت دوازدهم بار دیگر تقاضا و سفته بازی را در این بازار کاذب به موازات تولید بشدت افزایش داده است.
احمدرضا دلیران فیروز عضو شورای عالی جوانان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان