در سومین کنگره بینالمللی «نهجالبلاغه؛ راه نجات» مطرح شد: زیست شرافتمندانه،نرمافزار تمدن اسلامی است
به گزارش خبرنگار مفتاح؛ در سومین کنگره بینالمللی نهج البلاغه؛ راه نجات، با موضوع نهج البلاغه و زیست شرافتمندانه که صبح دوشنبه، در سالن همایشهای بینالمللی امام خامنهای در اصفهان برگزار شد، آیتالله رضا رمضانی، دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با ابراز خرسندی از شرکت در این کنگره فاخر وضمن تشکر از همه کارگزاران و افرادی که اهتمام جدی در برگزاری این کنگره داشتند،گفت؛امیدوارم مقالههای ارائه شده در این کنگره زمینهای فراهم کنند تا نهجالبلاغه نیز مثل قرآن از این غربت در بیاید و لازمه از غربت درآمدن این است که باید نهجالبلاغه در متن زندگی ما حضور پیدا کند.
آیت الله رمضانی افزود: امروز، روز عزیز مباهله است؛ روزی که پیامبر(ص) امیرالمؤمنین(ع) را نفس خودش خطاب کرد و ما درباره کلام شخصیتی بحث میکنیم که به تعبیر عبدالرضا لاهیجی،معجزه تربیتی پیامبر اکرم(ص) است. خواجه نصیر دو معجزه فعلی و قولی برای پیامبر(ص) نقل کرده؛ اما یک معجزهای تربیتی هم برای ایشان وجود دارد و آن وجود علیبن ابیطالب است؛اینکه در جاهلیت عرب، انسانی چنین کامل و جامع با چنین ابعاد وجودی است که نمیتوان به ابعاد وجودیش پیبرد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: درباره شخصیتی بحث میکنیم که اب امت است، پدر امت، باب الحکمه، باب العلم و باب الجنه است. این تعابیر در کتابهای شیعه و اهل سنت در هر دو ذکر شده است.هر کسی میخواهد وارد مدینه علم و جنه و مدینه حکمت شود باید از بابش وارد شود و آن حضرت علی(ع)است.
درباره شخصیتی بحث میشود که حضرت فاطمه(س) دربارهاش فرمود: «همانا سعادتمند کامل و حقیقی کسی است که امام علی(ع)را در دوران زندگی و پس از مرگش دوست داشته باشد.» و خداوند نیز درباره آن حضرت میفرماید: «اگر همه بشر جمع میشدند و محبت علی(ع) را در وجود وجانشان قرار میدادند، من جهنم را خلق نمیکردم.»
نهجالبلاغه جلوهای از جلوههای کلامی چنین شخصیتی است. امام موسی صدر نیز تعبیر دقیقی دارد و میگوید: «اگر امروز بخواهیم علی(ع) را به دنیا معرفی کنیم، غیر ازکتابها ، متون تاریخی و آیات قرآنی که درباره علی (ع) ذکر شده ما باید درمقام عمل در اخلاق،رفتار وعقیده مثل حضرت باشیم و از ایشان الگو بگیریم.»
رمضانی درباره عنوان و موضوع این کنگره اذعان داشت؛بحث زیست شرافتمندانه در موضوعاتی که مورد یادآوری قرار گرفته، حتما در مقالات مورد بررسی و مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.نکته مهم این است که در همه ابعاد وجودی ما باید به یک نکته مهم توجه کنیم که نهج البلاغه یک شمهای از آن دریای بیکران معارف علی (ع)است.
وی با بیان اینکه با نهجالبلاغه باید مرجعیت علمی، معنوی وسیاسی را به دنیا معرفی کنیم، گفت: نهجالبلاغه میتواند مرجعیت علمی جامعه امروز بشری باشد. نه فقط برای مسلمانان،بلکه برای کل بشریت است. ابن عباس وقتی مقداری از معارف امیرالمؤمنین استفاده میکند میگوید: همه اینها قطرهای از یک دریای بیکران است.
البته نهج البلاغه باید در دنیا معرفی و از آن درسنامههای گوناگون استخراج شود. باید در حوزهها و دانشگاهها رشتههای نهجالبلاغه شناسی دایر شود. تعبیر دقیقی یک پژوهشگر مسیحی داشت که نقل میکند؛ اگر ما نهجالبلاغه را داشتیم، فاتح میدانهای فکری، عقیدتی و سیاسی بودیم و ما باید به این مرجعیت برسیم.
رمضانی با اشاره به آموزههای مهم غدیر تأکید کرد: یکی از موارد مورد تأکید در جریان غدیر، مشارکت و حضور مردم در تعیین سرنوشت خودشان است. در زیست شرافتمندانه در همه ابعاد باید حقوق یکدیگر را بشناسیم و به تکالیف هم آگاه باشیم. امروزه در نظامهای سکولار که بعضی از کشورهای مسلمان هم در این سالها به سمت آن رفتهاند، از تکلیف و وظیفه خبری نیست؛ اما در نظام اسلامی و با نگاه حداکثری به دین، شناخت حقوق و تکالیف میتواند به زیست شرافتمندانه و حیات طیبه منجر شود و این نسخهای جهانی و نجاتبخش برای کل بشر است. در این زیست ما باید به سمت سبک زندگی اسلامی برویم که نسخه نرمافزاری تمدن اسلامی است.
وی بیان کرد: در دنیای مدرن میگویند، حق با تکلیف تعارض دارد و برخی از روشنفکران معتقدند در دنیای مدرنیته دنبال حقگرایی هستند و در دنیای سنتی تکلیف گرا و حق گریز هستند. اما اسلام به هر دو اصل تکلیف و حقوق و ارتباط آنها با یکدیگر توجه دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: امام علی(ع) در خطبه ۲۱۶ نهجالبلاغه که میتواند موضوعی برای درسنامههای حقوقی و حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر باشد، حق و تکلیف در نظام اسلامی و در نهج البلاغه دو روی یک سکه هستند که جدایی از هم نداشته و همواره تلازم دارند؛ هر جا حقی هست، تکلیفی و هر جا تکلیفی هست، حقی وجود دارد، مثل حقوق متقابل زن و شوهر و حق والی و رعیت که در
جای جای نهجالبلاغه، امام بهمثابه بزرگترین حقی که خداوند واجب کرده، به آن پرداخته است. حضرت میفرمایند؛ حق سنگین و تلخ است؛ ولی اگر جامعه بخواهد به آبادانی و حیات طیبه برسد تا زمینه یک زیست شرافتمندانه را مهیا کند، باید سنگینی و تلخیهای حق را بپذیرد و افراد در اجرای آن از خود بگذرند.
وی اضافه کرد: امیرالمؤمنین(ع) به ابنعباس فرمود: «به خدا قسم حکومت کردن بر شما ارزش ندارد، مگر آنکه من حقی را به صاحب حقی بازگردانم.» بنابراین در نظام ولایی، اخلاقی و حکمرانی علی(ع)، به گفته خود ایشان، کسانی که به قدرت و ثروت فخر میکردند، ضعیف بودند تا حق از آنها ستانده شود و افراد ضعیف، قوی بودند تا حق به آنها بازگردانده شود. در نظام فکری و ولایی امیرالمؤمنین(ع)، تحول و غربال در جامعه اتفاق میافتد و همه چیز را تغییر میدهد.
رمضانی تصریح کرد: در خطبه ۲۱۶ نهجالبلاغه حضرت میفرماید نمیشود کسی حقی بدون تکلیف یا تکلیفی بدون حق داشته باشد. اگر والی بر رعیت حقی دارد، رعیت نیز نسبت به او تکلیف دارد و هر یک باید به تکلیف خود عمل کنند که اگر به درستی و با دقت عمل شود، جامعه آباد خواهد شد و در همینجا بهشت، زیست شرافتمندانه و حیات طیبه خواهیم داشت و ثروتها عادلانه توزیع میشود. چرا امروز ، فقط ۱۰ درصد ثروت دنیا در اختیار ۹۰ درصد انسانها قرار گرفته است.چرا قدرت نباید وسیلهای برای تحقق عدالت باشد که آرزوی دیرینه همه انبیا و صالحان بوده است؟ برای تحقق این آرزوها باید هزینهای پرداخت کرد و علی بن ابیطالب(ع) کسی بود که هزینه تحقق عدالت را پرداخت، چنانکه گفته میشود «علی(ع) از شدت عدالت کشته شد.» در جامعه هم عدالت محقق نمیشود، مگر آنکه به صورت قیام فردی،رسیدن به توحید و دوم قیام اجتماعی رسیدن به عدالت در همه ابعاد اقدام کنیم.
خبرنگار؛منیره فهامی
