به گزارش خبرنگار مفتاح/منیره فهامی: الگوهاى عملى بر روحیه، اعمال و رفتار انسان ها تاثیرگذاری بسیاری دارند. همچنین هر چه سن کمتر باشد, فرد بیشتر تحت تاثیر الگوهاى عملى قرار مى گیرد.
پس انتخاب الگوى شایسته براى خود و فرزندان بسیار مهم است.بهترین راهنما براى انتخاب الگوى شایسته, قرآن کریم و اهل بیت عصمت و طهارت هستند.همچنین خود معصومین علیهم السلام بهترین و شایسته ترین الگوى عملى براى امت اسلامى اند.
خداوند متعال در قرآن کریم با اشاره به حقانیت رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) با بیانات متعدد و گوناگون همچون: ((انک على الحق المبین))(سوره نمل،آیه ۷۹) ((انک لعلى هدى مستقیم))(سوره حج،آیه ۶۷) ((انک على صراط مستقیم)) (سوره زخرف،آیه ۴۳).
در مناسبتهاى مختلف به فضیلتها و صفات نیک آن حضرت اشاره فرموده است: صفات و خصلتهاى نیکى مانند رووف،مهربان و رحیم بودن بر مومنان, نوع دوستى و آرزومند سعادت مردم بودن, بسیار رکوع و سجده کردن, نرم خوئى, گشادگى و سعه صدر داشتن و هزاران فضیلت آشکار و نهان در وجود مقدس آن حضرت. انک لعلى خلق عظیم(سوره قلم،آیه ۴).

*بايد الگوى خوب معرّفى كنيم، تا مردم به سراغ الگوهاى بَدَلى نروند
قرآن کریم وجود مبارک رسول الله(صلى الله علیه و آله و سلم)را به عنوان اسوه و الگوى شایسته معرفى مى نماید:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا (سوره احزاب، آیه۲۱)
البته شما را به رسول خدا (چه در صبر و مقاومت با دشمن و چه دیگر اوصاف و افعال نیکو) اقتدایی نیکوست، برای آن کس که به (ثواب) خدا و روز قیامت امیدوار باشد و یاد خدا بسیار کند.طبق تفاسیر از این آیه می توان فهمید:
۱-در الگو بودن پيامبر شکی نیست؛ «لَقَدْ»
۲- الگو بودن پيامبر، دائمى است؛ «كانَ»
۳- گفتار، رفتار و سكوت معنادار پيامبر حجّت است. «لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»
۴-معرّفى الگو، يكى از شيوه‌هاى تربيت است. «لَكُمْ‌- أُسْوَةٌ»
۵-بايد الگوى خوب معرّفى كنيم، تا مردم به سراغ الگوهاى بَدَلى نروند. «رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ»
۶- بهترين شيوه‌ى تبليغ، دعوت عملى است. «أُسْوَةٌ»
۷- كسانى مى‌توانند پيامبر اكرم را الگو قرار دهند كه قلبشان سرشار از ايمان و ياد خدا باشد. لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ‌ ...
۸- الگوها هر چه عزيز باشند؛ امّا نبايد انسان خدا را فراموش كند. «رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ- ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً»

*الگو» به فردی گفته می‌شود که به دلیل برتری ویژه‌اش در برخی خصوصیات و توانمندی‌ها، در جایگاهی بالاتر از عموم جامعه قرار می‌گیرد
حال که با معیار و ویژگی های یک الگوی کامل از نظر اسلام آشنا شدیم باید بدانیم اگر می‌خواهیم به نوجوانان و جوانان جامعه اسلامی الگویی از جنس خودشان معرفی کنیم؛الگویی باشد که به این ویژگی ها نزدیک باشد.هیچ‌کدام از ما انسان‌های معمولی، کامل نیستیم. هر یک از ما ممکن است در یک یا چند زمینه خاص، برتری‌هایی بر دیگران داشته باشیم اما در زمینه‌های دیگر ممکن است از دیگران عقب‌تر باشیم. برای خیلی‌ از ما حداقل در دوره‌ای از زندگی، این سوال و دغدغه پیش آمده که آیا کسی یا کسانی هستند که با نگاه کردن به آنها و اقتباس از تفکر و رفتارشان بتوانیم مسیر زندگی و پیشرفت‌مان را مشخص‌تر کنیم و با خیال راحت‌تر و بهتر آن را بپیماییم؟ «الگو» به فردی گفته می‌شود که به دلیل برتری ویژه‌اش در برخی خصوصیات و توانمندی‌ها، در جایگاهی بالاتر از عموم جامعه قرار می‌گیرد و موفقیتی که او در تقویت این توانمندی‌ها کسب کرده به عنوان هدفی برای سایر افراد جامعه قرار می گیرد تا در راه رسیدن به آن تلاش نمایند.برای الگوگیری باید ابعادی از زندگی را که برایمان مهم است، مشخص کنیم و آنها را اولویت بندی کنیم.این ابعاد می‌تواند شامل موارد زیر باشد: بعد اعتقادی، اجتماعی ، روابط خانوادگی، شغلی و رضایت از کار، بعد اقتصادی و رفاه در زندگی، بعد سلامت جسم، روان و روح.

*یک فرد الگو، فردی است که در رفتار و گفتار روزمره‌اش به راحتی می‌توان زوایای امید را مشاهده کرد
کارشناسان معتقدند؛آنچه یک الگو را تبدیل به یک الگوی مناسب و مفید می‌سازد شامل این موارد است:
• فرد «الگو» معمولا خودش یک عضو از جامعه خودمان است. (البته این قضیه، قانون متقن نیست.)
• فرد «الگو» از مسیرهای رایج و مرسوم توانسته است موفقیت خود را کسب کند، نه از روش‌های نامتعارف و غیرعادی.

• یک فرد الگو، در زوایای مثبت زندگی‌ توانسته است به موفقیت دست یابد. مهم آن است که الگوهایی که از آنها یاد می‌کنیم، دارای صفات مثبت در موفقیت‌های زندگی باشند.
• یک فرد الگو، فردی است که در رفتار و گفتار روزمره‌اش به راحتی می‌توان زوایای امید را مشاهده کرد؛ حتی اگر در شرایطی آنها را ببینیم که در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات روزمره هستند.
• این گونه افراد، معمولا با کمک و همراهی دیگران و با حضور مثبت در کارهای گروهی و پرورش توانایی‌های خود در زمینه کار تیمی و فعالیت کردن با دیگران، توانسته‌اند گام‌های مثبت بردارند.
• یک فرد الگو، ابایی ندارد که موفقیت‌های خود را در اختیار دیگران بگذارد و راه رسیدن به آن را به دیگران بیاموزد.

*چه افراد و نهادهایی وظیفه معرفی الگوها را برعهده دارند؟
پس از تعاریف قرآنی و جامعه شناسی درباره خصوصیات و ویژگی های الگو،این سوال مهم مطرح می شود که چه افراد و نهادهایی وظیفه معرفی الگوها را برعهده دارند؟
مهمترین و اصلی ترین نهاد در جامعه برای معرفی الگوی خوب بخشی است که بیش‌ترین مخاطب و ارتباط را با جوانان دارد. پس از خانواده و آموزش و پرورش، این رسانه ها هستند که بیشترین ارتباط واثرگذاری را بر نوجوانان دارند.رسانه می تواند در معرفی الگو و الگوسازی برای جوانان بسیار تاثیر گذار باشد.
این در حالی است که گاهی اوقات به علت عدم نظارت دقیق وآگاهی ونا کافی بودن سواد رسانه ای، معرفی الگو در مسیر غلطی قرار می گیرد که می تواند آثار مخرب و جبران ناپذیری داشته باشد.به عنوان مثال چند روز پیش شاهد بودیم که در برنامه ای که به مناسبت شب یلدا از یکی از شبکه های سیما پخش شد نوجوانی معرفی شد که این نوجوان بدون هیچ تلاش و کوششی توانسته بود با یک تقلید از نمونه غربی کاری را انجام دهد که با استقبال مخاطب،دیده شدن و در نتیجه معروف شدن، روبرو شود.
ولی آیا این تنها برای معرفی یک شخص و مطرح کردن او به عنوان یک چهره در شبکه اصلی سیما کافی است؟
از همه چیز جالب اینکه سوالی نسنجیده و ناپخته از طرف مجری برنامه این وضعیت را بدتر می کند؛مجری سوال می کند در آینده می خواهی چکاره شوی؟و پسر بدون معطلی پاسخ می دهد همین کار خوب است و درآمد خوبی دارد وباز مجری که از دانش رسانه ای برخوردار نیست ،بدون هیچ عکس العملی حرف نوجوان را تکرار و با این صحبت مهرتاییدی بر حرف نوجوان می زند.
همچنین اگر به سختی از این قضیه هم بگذریم که این نوجوان در فضایی معروف شده که مدتی است طبق قوانین کشور ما فیلتر شده است.این سوال پرسیده می شودکه؛معرفی این نوجوان برای مخاطب نوجوان و جوان ما چه سودی دارد؟چقدر الگو قرار دادن چنین افرادی نزدیک به معیارهای الگوی اسلامی است؟این معرفی چه هدفی را دنبال می کند؟آیا اصلا انتخاب این فرد با فکر،اندیشه و بررسی بوده است؟یا تنها هدف پر کردن قسمتی از برنامه بوده است ؟
وبسیاری از چراهای دیگر که متأسفانه هیچ جواب درستی برای آن نیست.آیا نوجوان ما با دیدن نوجوانی دیگر که بدون هیچ تلاشی و فقط با یک کپی برداری توانسته معروفیت و درآمدی کسب کند،از خودش نمی پرسد پس تلاش و درس خواندن من چه فایده ای دارد؟
متاسفانه این موارد به جای ایجاد انگیزه یاس و ناامیدی از در پیش گرفتن مسیر درست را در مخاطب و نوجوان بوجود می آورد.
وقتی ما می‌توانیم از پتانسیل رسانه برای ایجاد انگیزه،تشویق و الگوی خوب و درست استفاده کنیم؛ چه چیزی باعث می شود این قدر از این مسیر دور شویم ؟آیا جز نداشتن آگاهی ،تفکر و سواد رسانه ای پاسخی دیگرخواهد داشت؟
چرا باید سریال هایی مثل سریال نیکان که در تمام قسمت ها تلاش،کوشش و همراهی یک نوجوان با خانواده اش را نشان می دهد در سیمای ما کم رنگ باشند. هر چند به این سریال نیز انتقادهایی وارد است ولی ماجرا و هدفی که دنبال می کند اثری مثبت بر روی مخاطب به خصوص نوجوانان گذاشته و نوجوان بعد از دیدن این سریال می فهمد باید برای بدست آوردن وساختن آینده ای روشن تلاش کرد.
و در پایان باید گفت؛ هنوز جای خالی سریال‌ها،فیلم‌ها و برنامه هایی که به معرفی جوانان و نوجوانان تلاش گری که در این جامعه در حال فعالیت هستند و توانسته اند برای آینده این مرزو بوم نقشه راهی روشن ترسیم کنند،بسیار وجود دارد.جوانانی واقعی،نه بدلی!