به گزارش مفتاح، به گفته شهردار اصفهان اولین گام برای مقاوم سازی بافت های بناهای تاریخی، شناسایی آسیب وارد شده به بناهاست که نیازمند تکنولوژی های جدید و مدرن است.

مهدي جمالي ن‍ژاد در همایش آموزشی ارزیابی پایش و مقاوم سازی سازه های تاریخی در سخنانی اظهار كرد: همان طوری که در سده بیست و یکم مي بينيم اکثریت روزافزون جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند و رفاه انسانی در شهرها به مجموعه پیچیده ای از نهادهای درهم تنیده، اطلاعات و زیرساخت ها وابسته است.

وي با اشاره به اينكه مردم به شهرها به عنوان مراکز فعالیت اقتصادی، فرصت و نوآوری می نگرند، گفت: شهرها مکان هایی هستند که استرس و فشارها در آن انباشته می شود یا شوک های تصادفی اتفاق می افتد که به شکست های اجتماعی، اضمحلال فیزیکی و محرومیت اقتصادی منجر می شود.

جمالي ن‍ژاد با اعلام اينكه شهرها همواره با ریسک های متعدد مواجه ‌شده اند‌ تاكيد كرد: در سده بیست و یکم، فشارهایی از قبیل تغییرات آب و هوایی، امراض واگیردار و تروریسم که در مقیاس شهری به منصه ظهور رسیده و چالش های جدیدی را ایجاد کرده اند رشد پیدا کرده است.

وي فراواني وقوع سونامی ها، طوفان ها و زلزله ها در شهرهای سراسر جهان را به معنای آسیب پذیری زندگی و ماهیت بی ثبات تمدن شهری دانست و عنوان كرد: در دهۀ 1980، 177 میلیون نفر تحت تأثیر بلایاي زيست محيطي قرار گرفته و  تا سال 2002 این رقم به علت رشد جمعیت، شهر نشینی سریع، زوال و تخریب زیست محیطی و تغییرات آب و هوایی تقریباً به 270 میلیون نفر رسیده است.

شهردار اصفهان ادامه داد: از این افراد که تحت تأثیر بلایا قرار گرفته اند، 98 درصد آنها در کشورهای کم درآمد زندگی می کنند.

وي اذعان كرد:  در سال 2005، 430 فاجعه زیست محیطی 90000 نفر را به کام مرگ کشید که اکثریت آنها در کشورهای کم درآمد زیسته اند علاوه بر آن در سال 2014، 2015 و 2016 به ترتیب 15121، 14795 و 14128 زلزله در دنیا افتاده است.

جمالي نژاد با اشاره به اينكه بلایا به میزان نامتوازنی بر افراد فقیر در شهرهای کشورهای در حال توسعۀ تأثیر گذاشته، گفت: اين بلايا تا حدودی در حفظ فقر و ناعدالتی تأثیر دارند.

وي در ادامه تاكيد كرد: در طي قرن بيستم بيش از 1100 زلزله ي مخرب در نقاط مختلف كره زمين روي داده كه در اثر آن بيش از 1500000 نفر جان خود را از دست داده اند، كه 90  درصد آنها عمدتاً ناشي از ريزش ساختمان هايي بوده كه از اصول مهندسي و ايمني كافي برخوردار نبودند.

ايران جزء 10كشور آسيب پذير جهان

شهردار اصفهان يادآور شد: ايران کشوری در حال توسعه و يکي از 10 کشور آسيب پذير جهان است که بر اساس آمار مطرح از 40 نوع بلاياي طبيعي به ثبت رسيده در جهان ، تا کنون 31 نوع آن در اين کشور به وقوع پيوسته است و از طرف ديگر با توجه به شرايط خاص سياسي، اجتماعي، ژئوپوليتيک و منابع و ذخائر عظيم طبيعي (نظير نفت) و موقعيت استراتژيک مکاني (نظير مجاورت تنگه هرمز) همواره در معرض دست اندازيها و سوء نظر قدرتهاي بيگانه قرار داشته است.

وي ادامه داد: براساس گزارش سازمان ملل، كشور ايران در سال 2003 ميلادي از ميان كشورهاي جهان، رتبة نخست را در تعداد زلزله هاي با شدت بالاي 5.5 ریشتر و يكي از بالاترين رتبه ها را در زمينة آسيب پذيري از زلزله و تعداد افراد كشته شده در اثر اين سانحه داشته است.

جمالي نژاد اضافه كرد: بر اساس همين گزارش، در كشور ايران زلزله، وجه غالب را در بين سوانح طبيعي و حدود 69 درصد از سطح کشور ايران تحت تأثير عملکرد گسل هاي فعال قرار دارد و

نتايج بدست آمده حكايت از وجود چند گسل فعال مهم با راستاهاي مختلف در حواشي شهر اصفهان دارد

این کشور يکي از کشورهاي زلزله خيز دنيا محسوب مي شود که در کنار این موضوع ضعف عمومی سازه ها نیز موجب تلفات بالاي انساني در بروز سوانح، با توجه به تجارب گذشته شده است.

وي اظهار كرد: از طرف دیگر بر اساس آمارهای وزارت راه و شهرسازی در سال 1395، ۱۳۰ هزار هکتار  بافت فرسوده در کشور وجود دارد که دارای ۲۷۰۰ محله هستند.

30 درصد محلات كشور نيازمند بهسازي و نوسازي هستند

شهردار اصفهان با تاكيد بر اينكه بیش از ۳۰ درصد محلات کشور  نیازمند نوسازی و بهسازی کالبدی هستند، گفت: درحال حاضر در این محلات بالغ بر ۱۹ میلیون نفر سکونت دارند که واحدهای مسکونی آنها از ضعیف ترین سازه های ممکن تشکیل شده اند.

وي ادامه داد: با توجه به اثرات تخریبی بلایای طبیعی و با توجه به این مطلب که کشور ما از کشورهای در معرض بلایا و مخاطرات طبیعی است، پرداختن به برنامه ها و اصول کاهنده بلایای طبیعی و اثراتشان، توجهی ویژه را مي طلبد.

جمالي نژاد اغلب سیاست های اجرایی را با محدودیت مداخله کالبدی مواجه دانست و گفت: درحالی که مؤلفه های اجتماع محور امروزه جایگاه بسیار والایی را در این زمینه به خود اختصاص داده اند.

وي تاكيد كرد: در واقع رویکرد سنتی که فقط بر جنبه مقاوم سازی کالبدی شهر در مدیریت بحران تمرکز دارد، امروزه در چالش با واقعیت های کارکردی، نیازمند ابعاد دیگری از کارکردهای اجتماعی نیز هست، که در نهایت موجبات افزایش میزان تاب آوری جامعه را فراهم آورد.

لزوم توجه به وضعیت لرزه زمین ساختی در اصفهان

شهردار اصفهان با بيان اينكه در این بین، منطقه اصفهان در تقسيمات ساختاري ایران در زون سنندج- سيرجان قرار گرفته است که پايين بودن ميزان فعاليت هاي لرزه اي يكي از ويژگي هاي اين زون ساختاري است، عنوان كرد: از طرف دیگر سابقه بروز زمين لرزه تاريخي در شهر اصفهان، ثبت بيش از چند صد لرزه با بزرگي بين 2 الي 5 ريشتر در پژوهش هاي انجام شده توسط كارشناسان امور لرزه خيزي سازمان انرژي اتمي ايران طي سالهاي 1355 الي 1357 و همچنين طي فعاليت پايگاه لرزه نگاري استان اصفهان از سال 2000  ميلادي، لزوم توجه به وضعيت لرزه زمين ساختي اين محدوده را گوشزد می كند.

وي خاطر نشان كرد:  به همين منظور سال 1384 پروژه "شناسايي و بررسي توان لرزه اي گسل هاي اطراف شهر اصفهان" به همت شهرداری اصفهان و توسط دانشگاه اصفهان انجام گرفت که در طی آن با پردازش داده هاي رقومي ماهواره اي، انجام برداشت هاي صحرايي و بهره برداری از كه لرزه هاي ثبت شده در منطقه اصفهان در محدوده اي به شعاع  100 كيلومتر، تعداد زيادي گسل از جمله 63 گسل فعال مورد شناسايي قرار گرفته است.

جمالي نژاد عنوان كرد: اين گسلها دهها و در مواردي تا چند صد كيلومتر درازا داشته و غالباً در 6 دسته اصلي با راستاهاي مختلف قرار گرفته اند.

وي ادامه داد: نتايج بدست آمده حكايت از وجود چند گسل فعال مهم با راستاهاي مختلف در حواشي شهر اصفهان دارد و وقوع قابل توجه و غير عادي كه لرزه هاي ثبت شده در جنوب و خصوصاً جنوب غرب شهر اصفهان در محل تلاقي چند گسل فعال اصلي با راستاهاي مختلف قابل تامل است.

شهردار اصفهان خاطر نشان كرد:  شاهدی بر این مدعا، زلزله روز شنبه مورخ31  فروردين ماه سال 1392 است، که در ساعت 00:52:33  به وقت محلي در منطقه حبيب آباد اصفهان با بزرگی 4.1 در مقیاس ریشتر، عمق کانونی  Km8  و موقعيت رومركز زلزله 32.8 شمالی و 51.81 شرقی به وقوع پيوست، که بنا بر بررسی های به عمل آمده عامل ایجاد آن یکی از همین گسلهای شناسایی شده(گسل گورت) است.

خشكسالي عامل افزايش گسل هاي زلزله خيز

وي ادامه داد: در کنار این مسائل، افزایش خطر وقوع زلزله ناشی از افت شدید سطح آبهای زیر زمینی در اثر خشکسالی چندین ساله، که می تواند با

یکی از مهمترین ایده هایی که در دهه حاضر هم در مدیریت بحران و هم در مدیریت شهری مطرح شده است، ایجاد شهرهای تاب آور در مواجهه با بحران های مختلف است.

ایجاد پدیده فرونشست زمینه تشدید فعالیت و حرکت گسل های منطقه را فراهم كند و اخیراً نشانه های آن در دشت مهیار اصفهان نشان داده شده ، كه اهميت موضوع را نشان مي دهد.

جمالي نژاد از جايگاه ويژه انجام مطالعات جامع و توجه به لزوم آمادگی مقابله و کاهش خطر پذیری لرزه ای در  اصفهان خبرداد و گفت: یکی از مهمترین ایده هایی که در  دهه حاضر هم در مدیریت بحران و هم در مدیریت شهری مطرح شده است، ایجاد  شهرهای تاب آور در مواجهه با بحران های مختلف است.

وي يادآور شد: آنچه در این دیدگاه از اهمیت خاصی برخوردار است، نگاه جامع به مجموعه عوامل بحران ساز، کنترل کننده بحران و کاهش خطر پذیری، به ویژه عوامل انسانی است.

به تاب آوري شهرها بايد همه جانبه نگاه كرد

شهردار اصفهان با اشاره به اينكه در تاب آوری با آنکه به تمام ابعاد زیرساختی یا محیطی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، نهادی و سازمانی توجه شده عنوان كرد: منطق تاب آوری و رویکردهای برگرفته از آن ایجاد نوعی هوشمندی در لایه های مختلف اجتماع است تا با ایجاد هم راستایی در لایه های مختلف، چرخه ی تشخیص و بهبود در جامعه به طور خود جوش و درونزا شکل بگیرد.

وي تاكيد كرد: تمرکز بر ظرفیت سازی اجتماعی و فرهنگی در تک تک شهروندان در کنار بهبود و ارتقاء کیفیت شرایط محیطی، در کشوری نظیر ایران که اگر چه از یک سو با ضعف در زیر ساخت ها و سازه ها روبروست.

جمالي نژاد خاطر نشان كرد: اصفهان از پشتوانه قوی دینی، فرهنگی و ملی مردم برخوردار است و همانطور که در سایر عرصه ها نظیر جنگ تحمیلی نشان داده است، می تواند در قالب بهره مندی از مشارکت و خلاقیت شهروندان در دستیابی زود هنگام و با کمترین هزینه به اهداف تاب آوری و کاهش خطر پذیری در مدیریت بحران، ما را رهنمون كنند.

دو شيوه براي مرمت و مقاوم سازي ساختمان ها وجود دارد

شهردار اصفهان با بيان اينكه تمام بناهاي تاريخي در اصفهان نيازمند مرمت و مقاوم سازي هستند، گفت: در اين بناها، دو شيوه كلي اصلاح رفتار زلزله سازه و كاهش صدمات زلزله استفاده مي شود.

وي ادامه داد: در شيوه اول به منظور رسيدن به هدف، نيازمند دخل و تصرف در ساختار بناهاي تاريخي هستيم  بنابراين از روش دوم بيشتر مور استفاده قرار مي گيرد.

جمالي نژاد اذعان كرد: هنگام زلزله توقع ما اين است كه بنا تاحدودي آسيب ببيند اما فرو نريزد زيرا آسيب هاي وارده قابل جبران و برگشت است.

وي با اشاره به اينكه بسته به كاربري تعيين شده سطح عملكرد و دخالت در بناهاي تاريخي تعيين مي شود،گفت: در بناهاي تاريخي سطح عملكرد ويژه مورد نظر واقع نمي شود و سطح عملكرد مطلوب براي دخل و تصرف در آن ها مورد نظر است.

به گفته شهردار اصفهان اين شهر  یکی از شهرهای تاریخی دنیا به حساب می آید که شامل بناها و بافتهای بسیار تاریخی زیادی است و به مرور زمان این بناها نیاز به حفظ و نگهداری و مفاومت سازی دارد.

شيوه هاي سنتي در نبود شيوه هاي مدرن جواب داده اند

وي در ادامه گفت: مشکل اصلی این بناها کهولت و فرسودگی مصالح ساختاری است که به روش مقاوم سازی های مدرن قابل نگهداری هستند و در برخي موارد باید با شیوه های حفظ و نگهداری سنتی نسبت به نگهداری آنها اقدام کرد.

جمالي نژاد در ادامه به  بخشي از مقاوم سازی هاي صورت گرفته  توسط سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان اشاره كرد و گفت: از جمله اين موارد مي توان به تکيه مادرشاهزاده ها و تکیه سیچان و فرهنگسرای پایداری، خانه کدخدایی، سردر کارخانه پشم، مقبره باباقاسم، سر در حمام جارچی باشی و بازاحسن آباد، بازار حاج محمد جعفر ، بازار پرسیان را نام برد.

به گفته وي اولین گام برای مقاوم سازی بافت های بناهای تاریخی شناسایی آسیب وارد شده به بناهاست که نیازمند تکنولوژی های جدید و مدرن است.

شهردار اصفهان در پايان خاطر نشان كرد: در حال حاضر دسترسی به این تکنولوژی ها چندان پیشرفت نکرده و با توجه به ساختار بناهای تاریخی مقاوم سازی به روش سنتی جوابدهی خوب و مناسبی داشته است.

منبع: ایمنا