به گزارش مفتاح، باغ پاسارگاد در میان۹ باغ ایرانی در حالی ثبت جهانی شد که یک درخت هم ندارد معاون میراث فرهنگی دلیل آن را از لحاظ باستان شناسی توضیح داده و می گوید باغ ایرانی با وجود آن معنا پیدا می کند.

۹ باغ از باغ های ایرانی سال ۲۰۱۱ در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شدند این باغ ها که به دلیل سبک خاص ساخت باغ های ایرانی و مفهوم آن واجد ارزش ثبت جهانی شناخته بودند همگی دارای عمارت و یا درختان و باغات بزرگی بوده اند که شامل یک دوره تاریخی از کشور ایران می شدند مانند باغ  پاسارگاد، ارم، چهلستون، فین، عباس‌آباد، شازده، دولت‌آباد، پهلوان‌پور و اکبریه.

اما در میان این باغ ها تنها باغ پاسارگاد است که هیچ درختی ندارد و اگر کسی به دنبال مفهوم باغ امروزی در پاسارگاد باشد؛ جز درختی و زمینی بایر چیزی نخواهد یافت.

بنابراین جای این پرسش وجود دارد که چگونه باغ پاسارگاد که زمانی در دوره هخامنشیان وجود داشته و اکنون اثری از آن نیست، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است حال آنکه هر کدام از ۸ باغ دیگر دارای درختان و عمارت هایی به معنای امروزی هستند.

این پرسش را محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور پاسخ می دهد و می گوید: درست است که در محل باغ پاسارگاد درختی وجود ندارد اما کل شاکله باغ پاسارگاد هنوز موجود است و در حقیقت این باغ به عنوان باغ باستان شناسی شناخته می شود هر چند که باغ زنده ای نیست. اکنون باغ عباس آباد هم خیلی از المان ها را ندارد اما در فهرست ۹ باغ ایرانی گذاشته شده است.

این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی می گوید: ما دو نوع باغ داریم. باغ زنده و باغ باستان شناسی. این دو با هم متفاوت هستند. ما در این پرونده مفهوم باغ های ایرانی را ثبت کرده ایم. برای رساندن این منظور و مفهوم باید بگوییم که کدام باغ در سیر تحول آن نقش داشته اند و ساخت باغ ایرانی از کجا و چطور آغاز شده است. شاهد این گفته باغ پاسارگاد است.

طالبیان ادامه می دهد: اگر اسناد و مدارک تمدنی که از بین رفته موجود باشد می توان آن را در فهرست میراث فرهنگی ثبت کرد همانطور که شهر سوخته ثبت شد. از باغ پاسارگاد هم یک محوطه به جا مانده که نشان از تمدن و یک دوره تاریخی مهم بوده است. همچنین به عنوان باغ باستان شناسی، نشانه هایی از راه آبه ها و کاخ و کوشک دروازه آن موجود است.

او می گوید: باغ های ایرانی مانند دانه های یک تسبیح به هم پیوسته هستند برای این ۹ باغ باید قصه ای تعریف کرد که سناریوی آن از باغ پاسارگاد شروع می شود تا دوره های مختلف تاریخی دیگر. یعنی هر یک از باغ ها نماینده ای از یک دوره تاریخی و یک مفهوم هستند.

معاون میراث فرهنگی کشور ادامه می دهد: باید هر بار ۲۵ درصد دیگر به اطلاعات این پرونده اضافه شود یکی از آن باغ هایی که باید فضایش آماده و به این فهرست اضافه شود؛ چشمه علی دامغان و یا باغ گلشن است. چون این ها کمک می کنند که مفهوم باغ ایرانی بهتر بیان شود.

باغ ایرانی پاسارگاد یکی از بخش‌های مجموعه پاسارگاد است براساس آنچه در متون تاریخی آمده، در زمان ساخت این باغ، کوروش شخصاً دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و درخت‌ها نیز به چه شکل کاشته شوند، یعنی هندسی‌سازی باغ و ساختار فضایی آن از نگاه کوروش به باغ ایرانی اقتباس شده‌است. تحلیل‌های مبتنی بر اسناد تاریخی و باستانشناسی حاکی از آن است که کلیه بناهای دشت پاسارگاد در یک ساختار منظم فضایی احداث شده‌اند و باغی وسیع بر کلیه عناصر احاطه داشته است. «باغ شاهی» تنها بخش کوچکی از این مجموعه وسیع بوده و به بیان دیگر در پاسارگاد با یک طرح «باغ در باغ» روبرو هستیم. آثاری در تخت جمشید پیدا شده‌اند که نشان می‌دهند، احتمالاً باغ جلوی صفه قرار داشته و سپس در دوره ساسانیان باغ‌ها در جلوی کاخ‌ها و معابد شکل گرفتند و این موضوع در دوره اسلامی نیز ادامه می‌یابد که الگوی تمام این‌ها باغ پاسارگاد بوده‌است.

منبع: مهر