به گزارش مفتاح، قطر با درک شرایط عربستان در منطقه که درگیر پرونده‌های منطقه‌ای است و عملا در یمن و سوریه با شکست مواجه شده است و نیز نزدیکی به کشورهای مخالف سیاست‌های عربستان از جمله روسیه، ترکیه و ایران توانست خود را از زیر بار این فشارها رها کند.

سرانجام پس از گمانه زنی‌ها درباره شروط عربستان و متحدینش علیه قطر و پایان ضرب الاجل برای پاسخ گویی به این خواسته‌ها ، دوحه با رد به این درخواست ها به همه این گمانه زنی‌ها خاتمه داد.

آن طور که رسانه‌ها محتوای پاسخ قطر به درخواست این چهار کشور را منتشر کردند، دوحه نیز در مقابل با طرح یک سری درخواست‌ها توپ را در زمین حریف انداخت و در حد یک مدعی ظاهر شد.

تصور اولیه عربستان و متحدینش این بود که با فشارهای گسترده رسانه‌ای خواهند توانست دوحه را مجبور به عقب نشینی کنند که بعد از گذشت مدتی این فشارها جواب نداد در گام بعدی، این چهار کشور عربی به قطع روابط دیپلماتیک و فشارهای اقتصادی علیه قطر روی آوردند تا این کشور کوچک را وادار به تسلیم کنند که این طرح هم محقق نشد و سرانجام با تعیین یک ضرب الاجل 10 روزه و تمدید دو روزه آن نیز نتوانستند به اهداف خود برسند و در نهایت با پاسخ منفی دوحه مواجهه شدند.

عربستان و متحدینش اعلام کردند که هدف آنها تغییر رویکرد سیاسی دوحه است و این کشور باید دست از آنچه حمایت از تروریسم و نیز حمایت این کشور از گروههای تروریستی می خواند، پایان دهد.

عربستان در حالی قطر را به حمایت از تروریسم متهم می‌کند که این کشور همچنان به حمایت مالی و تسلیحاتی از تروریست‌ها در سوریه ادامه می‌دهد تا مبارزه این کشور با تروریسم بیشتر در حرف باقی بماند تا در عمل. نقش این کشور در حوادث 11 سپتامبر و نیز ترویج افکار افراطی در منطقه و جهان امری نیست که بر کسی پوشیده باشد.

عربستان که از نفوذ رو به رشد قطر در منطقه نگران است تا اینجای بازی، بازنده میدان بوده است نه می‌تواند در مقابل قطر کوتاه بیاید و نه تاکنون توانسته قطر را به پذیرش آنچه خواسته متقاعد کند تداوم این بحران هم قطعا به صلاح این کشور نخواهد بود.

از ابتدا مشخص بود که قطر به خواسته‌های 13 گانه مطرح شده، تن نخواهد داد و به گفته وزیر خارجه قطر این خواسته‌ها با این هدف طرح شده بود که دوحه به آن پاسخ منفی بدهد.

قطر با درک شرایط عربستان در منطقه که درگیر پرونده‌های منطقه‌ای است و عملا در یمن و سوریه با شکست مواجه شده است و نیز نزدیکی به کشورهای مخالف سیاست‌های عربستان از جمله روسیه، ترکیه و ایران توانست خود را اندکی از زیر بار این فشارها رها کند.

قطر در پی فشارهای اقتصادی و تحریم این کشور نیز بخشی از نیازهای خود را از ترکیه و ایران تامین کرد تا طرح‌های عربستان و متحدینش را خنثی کند. این وضعیت تا بدانجا پیش رفته که کشورهای اروپایی نیز از عربستان می خواهند که به اختلاف خود با قطر پایان دهد و این نشان می دهد که کشورهای اروپایی نیز خواهان گسترش این بحران نیستند. آمریکایی ها نیز اگرچه به عملکرد قطر در منطقه انتقاد دارند و سعی می کنند که در بیان مواضع تا اندازه ای جانب عربستان سعودی را نگه دارند ولی واشنگتن نیز خواهان گسترش این بحران نیست و قرار است وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه با هدف حل این بحران به منطقه سفر کند تا راهی برای آن بیابد.

حال که قطر با این درخواست‌ها مخالفت کرد برنامه عربستان و دیگر متحدینش علیه دوحه چه خواهد بود؟

آن طور که وزیر خارجه عربستان مطرح کرده ، فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه قطر ادامه خواهد داشت چرا که دست عربستان آنچنان باز نیست که بتواند طرح های خود را علیه قطر پیاده کند.

عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان پس از پایان ضرب الاجل علیه قطر و رد این درخواست ها از سوی دوحه گفت که هدف تغییر سیاست قطر است و این تحریم و محاصره تا تعدیل سیاست های این کشور به قوت خود باقی است.

حتی حرف و حدیث درباره «تعلیق عضویت» دوحه در شورای همکاری خلیج فارس با توجه به موضع دو کشور عمان و کویت عملی به نظر نمی رسد زیرا این شورا برای دستیابی به این امر به اجماع نیاز دارد که بعید است عمان و کویت با آن موافقت کنند.

از سوی دیگر گزینه نظامی هم علیه این کشور با وجود حضور نظام آمریکا در قطر و نیز حضور نظامی ترکیه در این کشور بعید به نظر می رسد و تنها گزینه و اهرم فشار عربستان و متحدینش به فشارهای اقتصادی علیه این کشور و نیز شرکای تجاری این کشور محدود خواهد شد و در این ارستا قطر با درک این شرایط سعی دارد که دایره مخالفان طرح محاصره اقتصادی علیه این کشور را بیشتر کند و این کار را با تحرکات دیپلماتیک شروع کرده و در عین حال پرونده گفت وگو با این کشورها را باز گذاشته تا ضمن حفظ مواضع خود و عدم امتیاز دهی چشمگیر به طرف مقابل بازی طرف مقابل را به هم بزند چرا که می داند هرگونه امتیاز دهی در شرایط فعلی به طرف مقابل به معنی اعطای امتیاز های چشم گیری در آینده است چرا که این کشورها به این حد راضی نخواهند شد و گام به گام و به تدریج خواسته‌های خود را به پیش خواهند برد.

و شاید اصل ماجرا چیز دیگری باشد شاید قطری‌ها دریافتند که برنامه اصلی عربستان و متحدینش علیه این کشور آنچه نیست که که در ظاهر عنوان کرده‌اند و هدف ‌آن‌ها فراتر از این امر یعنی هدف گرفتن اصل حاکمیت این کشور و تغیر حاکمیت است و به همین دلیل دوحه با آگاهی از این امر و نیز با تاکید بر اینکه این خواسته ها استقلال و حاکمیت سیاسی این کشور را زیر سوال می‌برد از همان ابتدا مخالفت کرد، موضوعی که شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی وزیر خارجه قطر در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان نیز بر این مسئله تاکید کرد و گفت که درباره موضوعاتی که استقلال این کشور را به بازی بگیرد وارد گفت‌وگو نخواهند شد.

با توجه به مطالب فوق می‌توان به این نتیجه رسید که گرچه فشارها و تحریم‌های اقتصادی دوحه را با مشکلاتی مواجه کرده، ولی این اهرم‌های فشار بر خلاف تصور عربستان و متحدینش اولا در آن سطحی نیست که دوحه را به تسلیم وادار کند و ثانیا موضع کشورهای غربی علیه این کشور نیز چندان سختگیرانه و شدید به نظر نمی‌رسد که دوحه را در تنگنا قرار دهد و قطر با علم و آگاهی به این موضوع و ضعف عربستان در پیشبرد پرونده‌های منطقه بر موضع خود اصرار دارد و حاضر نیست از خواسته‌های خود کوتاه بیاید.

ثالثا عربستان هم در همراه کردن افکار عمومی داخلی و منطقه‌ای برای تحمیل فشارهای اقتصادی علیه قطر ناکام مانده است و نتوانسته به جز چند کشور دیگر کشورها را در این راه با خود همراه کند و هم نتوانسته رضایت کشورهای اروپایی و غربی را جلب کند چرا که کشورهای غربی اعتقاد دارند که سیاست‌های ریاض، نتیجه عکس داده و بر خلاف تصور اینها نه تنها قطر عقب نشینی نکرده بلکه دوحه را به تهران نزدیک کرده است.

یادداشت از حسن رستمی

منبع: تسنیم