15:27 1399/11/04

به گزارش سرویس بین الملل مفتاح نیوز به نقل از اندیشکده راهبردی تبیین؛ وزارت دفاع ایالات متحده روز جمعه ۲۶ دی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که پس از بررسی «طرح فرماندهی متحد» خود، رژیم صهیونیستی را از حوزه مسئولیت ستاد فرماندهی اروپایی ایالات متحده خارج، و به حوزه سنتکام اضافه کرده است. این یادداشت به بررسی دلایل، اهداف و پیامدهای این اقدام می‌پردازد.

دلایل و اهداف

ارتش آمریکا حضور جهانی خود را به هفت فرماندهی جغرفیایی مجزا تقسیم کرده است که هرکدام سیاست دفاعی این کشور را در حوزه مسئولیت خود اجرا می‌کنند. در این چارچوب آن‌ها در خصوص برنامه‌ریزی راهبردی، آموزش، دکترین، پشتیبانی، اطلاعات، فناوری، تدارکات، عملیات و دیگر فعالیت‌های مهم نظامی در حوزه مسئولیت خود با ارتش‌های کشورهای متحد همکاری و هماهنگی می‌کنند. بنابراین در حالی که کشورهای غرب آسیا در حوزه مسئولیت فرماندهی مرکزی (سنتکام) قرار داشتند با توجه به خصومت تاریخی رژیم صهیونیستی با کشورهای منطقه، این رژیم در حوزه مسئولیت فرماندهی اروپایی قرار گرفت.

قرار گرفتن این رژیم درحوزه مسئولیت سنتکام به منظور ارتقای سطح و روند عادی‌سازی روابط صورت گرفته است

رژیم صهیونیستی که در منطقه از بحران مشروعیت رنج می‌برد به روش‌های مختلف ازجمله پیگیری روند عادی‌سازی روابط تلاش کرده است این بحران را حل کرده و خود را به عنوان کنشگری پذیرفته شده در منطقه معرفی کند. قرار گرفتن این رژیم درحوزه مسئولیت سنتکام نیز در همین راستا و به منظور ارتقای سطح و روند عادی‌سازی روابط صورت گرفته است.

به همین دلیل بوده است که موسسه یهودی امنیت ملی آمریکا از دو سال پیش این ایده را مطرح کرده و اخیراً نیز در پی توافقات عادی‌سازی و کاهش خصومت برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی یادداشت‌هایی در حمایت از چنین اقدامی به نگارش در آورده بود.

اما هدف مهم‌تر این اقدام، همانطور که در بیانیه مذکور وزارت دفاع ایالات متحده به آن اشاره شده همسو کردن رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی علیه آنچه تهدید ایران نامیده می‌شود، است که زمینه آن با توافقات عادی‌سازی روابط فراهم شده است.

این رژیم سال‌ها با ارتش‌‌ها و سرویس‌های اطلاعاتی اردن و مصر علیه حماس، اخوان‌المسلمین و … همکاری داشته و در سال‌های اخیر این همکاری امنیتی را به برخی دیگر از کشورهای عربی نیز گسترش داده است. توافقات صلح نشان‌دهنده ارتقای این همکاری‌هاست و منتقل کردن رژیم صهیونیستی به حوزه مسئولیت سنتکام عملاً تطبیق یافتن با این شرایط جدید است.

با توجه به تحولات منطقه‌ای و تنش‌های اخیر میان ایران و آمریکا ترس رژیم صهیونیستی از احتمال وقوع جنگی میان این رژیم و ایران به همراه گروه‌های مقاومت افزایش یافته است. چنین جنگی می‌تواند بخشی وسیعی از حوزه مسئولیت سنتکام را درگیر کند. بر این اساس انتقال رژیم صهیونیستی به حوزه مسئولیت سنتکام با هدف افزایش هماهنگی میان این رژیم با آمریکا و برخی از کشورهای عربی در حوزه عملیات نظامی، برنامه‌ریزی راهبردی و آمادگی برای چنین احتمالی است.

هدف مهم‌تر این اقدام، همانطور که در بیانیه مذکور وزارت دفاع ایالات متحده به آن اشاره شده همسو کردن رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی علیه آنچه تهدید ایران نامیده می‌شود، است

این اقدام در چارچوب بحث کاهش حضور آمریکا در منطقه نیز قابل تحلیل است. در صورتی که این کشور بخواهد حضور خود را کاهش دهد، رژیم صهیونیستی مسئولیت دفاع از منافع آن در منطقه را بر عهده خواهد داشت. این در حالی است که تمرکز سنتی فرماندهی اروپایی ارتش آمریکا، تقویت ناتو برای مقابله با روسیه بوده و بنابراین منتقل کردن رژیم صهیونیستی به حوزه مسئولیت سنتکام با هدف ارتقای هماهنگی‌های راهبردی و عملیاتی بین رژیم صهیونیستی، آمریکا و شرکای عربی آن در سراسر منطقه  علیه نیروهای مخالف و مخصوصاً کاهش نفوذ ایران انجام شده است.

پیامدها

اقدام اخیر آمریکا،  امکان استفاده بیشتر از رژیم صهیونیستی در عملیات منطقه‌ای را فراهم می‌سازد و این امکان نیز وجود دارد که آمریکا برخی از ذخایر تسلیحاتی سنتکام را به منظور حفاظت در برابر خطرات احتمالی به فلسطین اشغالی منتقل کند.

از پیامدهای دیگر این اقدام، تمرین‌های نظامی رسمی و منظم  بین آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی خواهد بود که با هدف مخابره پیام بازدارندگی، تقویت آمادگی دفاعی و قابلیت همکاری در حوزه‌هایی مانند امنیت دریایی صورت خواهد گرفت.

در این راستا توسعه یک شبکه دفاع موشکی چندلایه در سراسر منطقه برنامه‌ای خواهد بود که آمریکا و رژیم صهیونیستی احتمالاً پیگیری خواهند کرد

با توجه به آسیب‌پذیری مشترک رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی در برابر تهدیدات موشکی این رژیم با بهانه گسترش دفاع موشکی در برابر تهدید موشکی ایران و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی این کشورها به گسترش نفوذ و تسلط نظامی خود در برخی از کشورهای عربی خواهد پرداخت؛ در این راستا توسعه یک شبکه دفاع موشکی چندلایه در سراسر منطقه برنامه‌ای خواهد بود که آمریکا و رژیم صهیونیستی احتمالاً پیگیری خواهند کرد.

نتیجه‌گیری

قرار گرفتن رژیم صهیونیستی در حوزه مسئولیت سنتکام نتیجه پیشرفت در روند عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با این رژیم و گامی برای ارتقاء سطح این عادی‌سازی و نیز همسو کردن رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی متحد آمریکا در منطقه علیه ایران در شرایطی است که از یک‌سو سرعت تحولات منطقه‌ای احتمال وقوع یک جنگ گسترده را افزایش داده و از سوی دیگر بحث کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا، ایجاد ترتیباتی برای دفاع از منافع این کشور در منطقه برای دوران بعد از کاهش حضور را ایجاب می‌کند. پیامد مهم این اقدام گسترش نفوذ و تسلط نظامی رژیم صهیونیستی در کشورهایی است که روابط خود را با این رژیم عادی کرده‌اند. با این وجود کشورهای عربی از تهدیدات رژیم صهیونیستی برای امنیت ملی خود بی‌اطلاع نیستند و هنوز فرصت‌هایی برای معکوس کردن این روند وجود دارد.

مهدی آشنا/ دانشجوی دکتری روابط بین الملل

مطالب پیشنهادی